Παγκόσμια Ημέρα Ζώων με ένα σπάνιο παράδειγμα επιτυχίας στην προστασία τους: Η άγρια ζωή ξαναζωντανεύει

     Η Παγκόσμια Ημέρα Ζώων βρίσκει φέτος την Ελλάδα με ένα από τα λίγα παραδείγματα επιτυχούς προστασίας των ζώων. 

   Ο πληθυσμός του λύκου και της αρκούδας, που πριν από τέσσερις δεκαετίες βρισκόταν στα όρια της εξαφάνισης, έχει πολλαπλασιαστεί χάρη στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, την εγκατάλειψη της υπαίθρου αλλά και τις προσπάθειες περιβαλλοντικών οργανώσεων.

   Ωστόσο, η εντυπωσιακή αυτή ανάκαμψη φέρνει μαζί της και νέες προκλήσεις για τη συνύπαρξη ανθρώπου και άγριων ζώων.

Μεγάλη η αύξηση του πληθυσμού

    Πολύ μεγάλη είναι η αύξηση του πληθυσμού του λύκου και της αρκούδας στη χώρα μας τα τελευταία 40 χρόνια, γεγονός που οφείλεται στην προστασία των συγκεκριμένων άγριων ειδών με βάση την οδηγία 4293/1992 της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ενσωματώθηκε στη νομοθεσία των κρατών - μελών (στην Ελλάδα ενσωματώθηκε πλήρως το 1999) αλλά κυρίως σε παράγοντες που σχετίζονται με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια, όπως η εγκατάλειψη της υπαίθρου και της ορεινής γεωργίας καθώς και η μείωση της κτηνοτροφίας.

   Ειδικότερα και σύμφωνα με τον γενικό συντονιστή της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Καλλιστώ», Σπύρο Ψαρούδα, με βάση την τελευταία απογραφή του υπουργείου Περιβάλλοντος, η οποία έγινε πριν από έξι χρόνια, στην Ελλάδα διαβιούσαν τότε 750 αρκούδες και 1.200 λύκοι. Ωστόσο, ο ίδιος εκτιμάει ότι προφανέστατα ο αριθμός των δύο αυτών άγριων ειδών είναι κατά πολύ μεγαλύτερος, αφού αυτό καταδεικνύεται από τα στοιχεία περιβαλλοντικών οργανώσεων με βάση τα προγράμματα παρακολούθησης των ζώων που εφαρμόζουν.

   Σε κάθε περίπτωση η πληθυσμιακή αύξηση των δύο ειδών είναι πολύ μεγάλη τις τελευταίες δεκαετίες, αφού πριν από σαράντα χρόνια στην Ελλάδα διαβιούσαν -κατά ατεκμηρίωτες τότε εκτιμήσεις οι οποίες, ωστόσο, δεν απείχαν και πολύ από την πραγματικότητα- περίπου 80-120 αρκούδες και περίπου 300-350 λύκοι.

   «Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να μιλήσουμε με βεβαιότητα για ακριβή αριθμό, σχετικά με το σημερινό πληθυσμό των δύο αυτών ειδών στη χώρα μας. Πρόκειται για ζώα που μετακινούνται τακτικά αλλά και μπορεί να σημειωθεί μία πρόσκαιρη αυξομείωση του πληθυσμού τους εξαιτίας διάφορων παραγόντων, όπως η διάλυση μίας αγέλης. Δυστυχώς, η ελληνική Πολιτεία δεν μπήκε ποτέ στη διαδικασία να κάνει μία ουσιαστική καταγραφή του πληθυσμού τους, η οποία να συνεχίζεται με οργανωμένες μεθόδους», λέει στο ethnos.gr ο κ. Ψαρούδας.

Λήψη μέτρων για ομαλή συνύπαρξη με τον άνθρωπο

   Η αύξηση του πληθυσμού, ωστόσο, των συγκεκριμένων ειδών, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρη την Ευρώπη, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν λαμβάνονται μέτρα από τις κυβερνήσεις για αρμονική συνύπαρξή τους με τον άνθρωπο, έχει ως αποτέλεσμα λύκοι και αρκούδες να εισέρχονται σε κατοικημένες περιοχές ακόμα και στις παρυφές μεγάλων πόλεων, όπως στο Αμβούργο της Γερμανίας, στη Δανία, την Ολλανδία και αλλού και να δημιουργούνται έτσι διάφορα προβλήματα.

   «Πρέπει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε αυτά τα ζητήματα και να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα με συνέπεια και με χρονική διάρκεια. Είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι να γνωρίζουμε πώς πρέπει να συμπεριφερθούμε, αν συναντήσουμε ένα λύκο ή μία αρκούδα, να γίνεται πρόληψη των ζημιών, για παράδειγμα στις καλλιέργειες και να αποτρέψουμε παράγοντες που ελκύουν τα ζώα σε κατοικημένες περιοχές. Για παράδειγμα, να γίνεται σωστή διαχείριση των σκουπιδιών και να μην ταΐζουμε τα άγρια ζώα ακούσια ή από συμπάθεια, διότι έτσι εξοικειώνονται υπερβολικά με τον άνθρωπο και χάνουν το φυσικό τους φόβο γι’ αυτόν. Επίσης, η απώθηση των άγριων ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον είναι πολύ σημαντική και σε αυτό είναι ουσιαστικότατος ο ρόλος της Πολιτείας. Δεν πρέπει η απώθηση να γίνεται ευκαιριακά και είναι απαραίτητη η στελέχωση των δασικών υπηρεσιών, οι οποίες είναι καθ’ ύλη αρμόδιες για το ζήτημα», τονίζει ο κ. Ψαρούδας.

«Δεν είναι λύση η εξόντωση»

   Κατά τον ίδιο, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί λύση η εξόντωση των άγριων ζώων ή έστω η λήψη μέτρων για τη μείωση του πληθυσμού τους, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της εμφάνισής τους σε κατοικημένες περιοχές. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο γενικός συντονιστής της «Καλλιστώ», ακόμα και ένα, δύο ή πέντε ζώα μπορούν να δημιουργήσουν τα ίδια προβλήματα.

   «Πριν το 1989 γινόταν συστηματική εξόντωση των λύκων με τη χρήση διαφόρων δηλητηρίων, διότι το ζώο θεωρούταν επιβλαβές. Μάλιστα, κάποιοι έπαιρναν και αμοιβή, επειδή σκότωναν λύκους. Αυτή η τακτική, όμως, δημιούργησε διάφορα προβλήματα στην ισορροπία της φύσης. Η άγρια ζωή μπορεί να συνυπάρξει με τον άνθρωπο, όπως γίνεται εδώ και χιλιάδες χρόνια», σημειώνει ο κ. Ψαρούδας.